Trời ơi, nghe đến cái “tỷ trọng” với “tỷ lệ” mà cũng rối cả đầu, nhưng thôi, tôi nói đơn giản dễ hiểu cho mọi người nghe nhé!
Tỷ trọng là gì?
Nói một cách dễ hiểu, cái “tỷ trọng” ấy là khi mình lấy khối lượng của một thứ gì đó mà chia cho khối lượng của nước, cái nước ấy là cái chuẩn để mình đo đó. Ở chỗ này, nước được dùng để so sánh vì nó là cái cơ bản nhất, dễ hiểu. Ví dụ, mình có 1 lít dầu, đem so với 1 lít nước, mình sẽ biết dầu nhẹ hơn nước nhờ cái tỷ trọng đó.
Cái này người ta dùng nhiều trong hóa học, kiểu như đo ethanol ấy, 96% thì nó nặng bao nhiêu trên mỗi mét khối, nhờ đó mình hiểu được “tỷ trọng biểu kiến” của ethanol. Cái “biểu kiến” ở đây là kiểu nôm na là cái mình thấy được, chứ nó không phải là thực tế hoàn toàn. Mỗi một chất khác nhau lại có tỷ trọng khác nhau, so với nước thì mình biết nó nhẹ hơn hay nặng hơn. Nói chung, tỷ trọng này chủ yếu là so sánh khối lượng các thứ với nước, nhờ đó mà biết được tính chất của các chất.
Tỷ lệ là gì?
Còn cái “tỷ lệ” là mình so sánh giữa hai thứ mà chúng phải cùng đơn vị nha. Ví dụ, trong gia đình có 5 đứa con, thì 2 đứa là con gái, mình lấy 2 chia cho 5 ra tỷ lệ con gái. Hoặc là mình tính phần trăm, lấy tỷ lệ nhân với 100, ví dụ trong trường hợp này là 2/5 x 100 = 40%, vậy có 40% là con gái.
Cái này thường thấy nhiều lắm, như là tỷ lệ phần trăm đỗ tốt nghiệp, tỷ lệ phần trăm trồng cây xanh… Nói đơn giản, tỷ lệ là so sánh cùng đơn vị, như so người với người, cây với cây chứ không phải kiểu dầu với nước.
Sự khác nhau giữa Tỷ trọng và Tỷ lệ
Để phân biệt hai cái này, mình nhớ rõ hai điểm sau:
- Tỷ trọng là mình so sánh khối lượng của một chất với nước, thường dùng để biết chất nào nhẹ hay nặng hơn nước.
- Tỷ lệ là so sánh hai thứ cùng loại với nhau, như người với người, phần trăm trong tổng số, dùng để biết tỷ lệ một phần trong một tổng thể.
Tỷ trọng trong kinh tế là gì?
Bây giờ tôi nói sang cái kinh tế nhé, nghe cho dễ hiểu. Trong kinh tế, tỷ trọng là kiểu mình tính xem phần trăm của một cái gì đó trong tổng thể, xem nó quan trọng cỡ nào. Ví dụ, người ta tính tỷ trọng của ngành nông nghiệp trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP) ấy, nhờ đó mà mình biết ngành nông nghiệp chiếm bao nhiêu phần trăm trong cả nước, có quan trọng không.
Công thức tính thì đơn giản thôi:
Tỷ trọng (%) = (Giá trị thành phần / Giá trị tổng thể) x 100
Ví dụ, mình muốn biết tỷ trọng của ngành công nghiệp, lấy tổng giá trị ngành công nghiệp chia cho GDP rồi nhân với 100 là ra phần trăm ngay. Nhờ cái này mà mình biết ngành nào đang chiếm vị trí quan trọng, ngành nào cần đầu tư thêm.
Còn tỷ lệ phần trăm thì sao?
Cái tỷ lệ phần trăm là cách tính phần trăm đơn giản nhất, dùng để tính tỷ lệ một phần trong một tổng thể. Ví dụ, một năm đó có 200 học sinh đỗ đại học trên tổng 300 học sinh tốt nghiệp, lấy 200 chia 300 rồi nhân với 100 là ra tỷ lệ phần trăm học sinh đỗ đại học.
Tóm lại, nhớ cái này cho dễ
- Tỷ trọng: So sánh khối lượng với nước, trong kinh tế là phần trăm của một thành phần so với tổng thể.
- Tỷ lệ: So sánh hai cái cùng loại, tính phần trăm trong tổng thể, phải có cùng đơn vị.
Hy vọng qua đây, ai cũng hiểu được tỷ trọng khác tỷ lệ như thế nào rồi nha! Đơn giản vậy thôi mà, cứ nghĩ tới ví dụ trong đời sống là dễ hiểu lắm, khỏi cần phải đau đầu chi.
Tags：[tỷ trọng, tỷ lệ, kinh tế, so sánh, phần trăm]
